[Column] David de Jong: Ander logo KRO-NCRV voorbeeld overbodigheid publieke omroepverenigingen

De Katholieke Radio Omroep-Nederlandse Christelijke Radio Vereniging, kortweg KRO-NCRV heeft zijn logo en vormgeving gewijzigd. Tegelijkertijd is de vormgeving van alle programma’s aangepast naar de vormgeving van de omroep zelf. Een dartbord als middelpunt dat met veel te veel kleur on screen staat bij de uitzendingen van KRO-NCRV waar tegelijkertijd het NPO-logo in beeld staat.

Het is het derde logo van KRO-NCRV sinds het bestaan van deze publieke fusieomroep die 7 jaar een logo in één kleur had. Het eerste logo was misschien een foutje… Terwijl je zou denken dat de omroep zou staan voor de katholiek-protestantse zuil, profileert de omroep zich als een omroep die een eerlijker, groener, lievere en rechtvaardigere wereld wil. Op de site van de KRO-NCRV staan slogans als dat deze omroep wil helpen om kritisch te zijn op wat je koopt, eet en drinkt; het wil laten zien hoe bijzonder de natuur om ons heen is, laten zien waar het mis gaat zodat we zien waar het beter kan. Alsof het de GroenLinks-omroep is in plaats van de omroep die eigenlijk traditioneel dichtbij het CDA-gedachtegoed (als dat al nog bestaat) zit.

Boeddhisme christelijk en paters evangelisch?

Tijdens de seizoenspresentatie bleek dat een programma over paters bij de Evangelische Omroep (EO) wordt uitgezonden. De EO dus die toch echt evangelisch oftewel alles behalve katholiek is. En een programma over boeddhisme (tweede seizoen) zal worden uitgezonden met het dartpijltjeslogo bij KRO-NCRV. Het geeft te denken; waarom zijn die omroepverenigingen er eigenlijk nog? Staan die dan nog ergens voor?

Peter Kuipers: van Veronica naar Tros naar KRO-NCRV

De algemeen directeur van de KRO-NCRV is Peter Kuipers. Hij kwam in september 2018 binnen als interimmer om daarna definitief de CEO van deze omroep te worden. Dat hij niet per se omroepgebonden is, blijkt uit zijn ruim 6,5-jarige directeurschap van de TROS; een omroep die juist weinig tot niets op had met religie en trots was het populaire geluid te hebben vertegenwoordigd. In een verder verleden was hij ook tijdelijk directeur van het toen zelfstandige Veronica, dat al helemaal niets moest hebben van religie. In een interview haalde hij zijn opvoeding erbij als rechtvaardiging dat hij toch echt wel van protestants-christelijke huize zou zijn en van de normen en waarden zou zijn. Je vraagt je af met terugwerkende kracht hoeveel normen en waarden hij bij de TROS en Veronica heeft ingebracht.

Uitwisselbaarheid programma's

Deze rebranding van KRO-NCRV en de gedachte daarachter toont aan dat het idee van omroepverenigingen niet functioneert. Vraag een gemiddelde Nederlander of hij het systeem van programma's en van omroepen snapt en weet waar die nu voor staan en of die te onderscheiden zijn van elkaar, en je krijgt van de meest wonderlijke antwoorden. Ruud de Wild, Boer Zoekt Vrouw, Keuringsdienst van Waarde, Gijs Staverman, Pointer, De Slimste Mens en zo meer titels. Het zijn titels van KRO-NCRV die met hetzelfde gemak een andere afzender kunnen hebben, zonder dat iemand daar erg in heeft. Keuringsdienst van Waarde is een mooi voorbeeld van een programma dat in 2003 door de toenmalige RVU is geïntroduceerd en via de NTR bij de KRO en nu dus KRO-NCRV terechtkwam. Het is een mooi programma en vooral een NPO programma waarin de waarden van de publieke omroep naar voren komen (onderzoekend, journalistiek en informerend). Daar moet dus vanaf nu prominent een kleurig KRO-NCRV logo bij; alsof dàt belangrijk is voortaan.

Zuilen zijn niet meer; omroepverenigingen wel

Met de komst van internet, het geleidelijk aan centraliseren van taken bij de NPO, was er een gedachte dat omroepinstellingen eindig zijn. Een gedachte waarbij uiteindelijk net als in bijna alle andere landen ter wereld het publieke bestel zou worden omgevormd tot een bestel waarbij er simpelweg afdelingen zijn die programma's maken vanuit een publieke waarde, waarbij transparant de pluriforme manier van programmeren centraal zou staan met journalistiek en publieke waardes als kern. Niets is minder waar. De NPO is nog steeds een stelsel gebaseerd op niet meer bestaande zuilen waarbij de poort is opengezet en er zoveel logo's en dus ook organisaties zijn waarbij het een wondertje mag heten dat er dagelijks een tamelijk interessante programmering tot stand komt, NPO Start (en NPO Plus) goed gevuld wordt en de radiostations als radiozenders worden geprogrammeerd.

Natuurlijk er zijn uitzonderingen waarbij heel duidelijk is waar de Evangelische Omroep voor staat net als misschien de kleinste omroepjes als ON en Omroep Zwart. De aloude vraag moeten we daar allemaal aan meebetalen in plaats van een algehele pluriforme publieke omroep blijft daarbij relevant. Daarbij is vermeldenswaardig dat in veel landen ook (commerciële) religieuze omroepen bestaan, zo ook in Nederland. Behoudens 1945 en 1946 toen er een nationale publieke omroep bestond, is het antwoord dat de algehele politieke wens tot een dergelijke hervorming (nog) niet bestaat.

Houdbaarheid publieke omroepverenigingen

Al jarenlang verschijnen regelmatig rapporten en adviezen over de identiteit, de rol, representativiteit en de (on)herkenbaarheid, van de omroepverenigingen. Oftewel de houdbaarheid van het omroepverenigingenstelsel. Ook nu weer is er een onderzoek naar gaande dat staatssecretaris Gunay Uslu heeft uitgezet; dit keer over de houdbaarheid van steeds meer omroepverenigingen en al heel lang geen omroepvereniging die uit het publieke bestel verdwijnt.

Zo lang de politiek blijft vasthouden aan het omroepverenigingenstelsel kunnen omroepen als de KRO-NCRV die eigenlijk niet ergens meer voor staan, (publiek) geld blijven investeren in logo's, vormgeving en andere niet relevante zaken. Dat nog los van gebouwen, directeuren, administraties, vergadercircuits, persvoorlichters, websites, enzoverder. Hoeveel beter kunnen die gelden worden geïnvesteerd?

                                                                                                   ---

David de Jong is als journalist werkzaam bij onder meer Marketing Report.

Lees ook: 
02-09-2022 | [Column] David de Jong: Is einde van RTL XL een einde van gratis RTL-programma’s en een boost voor Videoland?
27-07-2022 | [Column] David de Jong: Gevolgen Franse situatie TF1/M6 voor RTL Nederland/Talpa Network?
13-05-2022 | [Column] David de Jong: Nederland was pioniersland als het om tv gaat. En nu, anno 2022?
06-05-2022 | [Column] David de Jong: Wat is er aan de hand in de Nederlandse televisiereclamemarkt?
25-01-2022 | [Column] David de Jong: Het The Voice-schandaal en de reacties: stof tot nadenken