[Column] David de Jong over ACM, RTL Nederland & Talpa Network: het duurt (te) lang

Op 22 juni 2021 kondigden RTL Group, Talpa Network en RTL Nederland de media-overname van het jaar aan. Sindsdien is het eindeloos wachten op een beslissing van de ACM, die moet toezien op eerlijke concurrentie.

De bedoeling is dat RTL Group Talpa Network overneemt en onder zal brengen bij RTL Nederland, waarbij RTL Group met een belang van 70 procent de controle houdt en John de Mol (Talpa Holding) een minderheidsbelang krijgt. Sven Sauvé blijft CEO van het gecombineerde en vergrote RTL Nederland.

Elmar Heggen, COO van RTL Group, blijft dan voorzitter van de Raad van Commissarissen van RTL Nederland, waar Pim Schmitz namens Talpa Holding aan zal worden toegevoegd. Synergie-voordelen van 100 tot 120 miljoen euro moeten in 2025 zijn gerealiseerd. Na de overname van Talpa Network is een reorganisatie van activiteiten en personeel te verwachten.

Het proces

Om te snappen hoe het proces tot toestemming van de ACM gaat, neem ik de lezer chronologisch mee in de procedure.

Europese Commissie

Op 30 augustus 2021 dienden RTL Group en Talpa Network bij de Europese Commissie een verzoek in om de beoordeling over de kartelgevolgen van de audiovisuele operaties over te laten aan de Nederlandse toezichthouder ACM. Daar gingen na de eerste aankondiging meer dan 2 maanden aan voorbij. Een maand later, op 29 september 2021, besloot de Europese Commissie dat deel over te laten aan de ACM. Op 14 juli 2022 besloot de Europese Commissie geen bezwaren te hebben rondom de samenvoeging van niet-audiovisuele onderdelen die RTL Nederland en Talpa Network in bezit hebben.

ACM: eerste ronde

Op 14 oktober 2021 meldde de ACM via de Staatscourant de zogeheten voorgenomen concentratie. In theorie moet de ACM dan na 4 weken beslissen, tenzij de klok bij vragen wordt stilgezet. Die werd veelvuldig stilgezet, want pas op 28 januari 2022 meldde de ACM dat een vergunning vereist is.

Dit omdat aannemelijk is dat de overname van Talpa Network door RTL Group tot een beperking van de mededinging kan leiden, omdat door de overname een ecnomische machtspositie ontstaat of wordt versterkt. Dat kan leiden tot prijsverhogingen, vermindering van kwaliteit en keuzevrijheid. Oftewel: concurrenten worden beperkt in hun handelen.

Dit alles stelt de ACM, die nuanceert dat het gaat om de verkoop van advertentieruimte, productie en inkoop van AV-content en het aanbieden van tv-zenders voor doorgifte aan de kijker. Bij verdiepend onderzoek gaat de ACM zich hierop richten bij de aanvraag van een vergunning.

Tweede ronde: Vergunningsaanvraag

Op 14 februari 2022 vragen RTL Group en Talpa Network de vergunning aan. Wettelijk gezien heeft de ACM hier 13 weken de tijd voor. Die klok kan echter telkens worden stilgezet als er aanvullende vragen zijn en ook in overleg met de betrokken partijen kan in bepaalde gevallen zorgen voor een langere besluitvorming.

Met andere woorden, er is behoorlijk wat verkeer gaande tussen betrokken partijen. Immers 36 weken later, ruim 8 maanden na de vergunningsaanvraag, is nog geen helderheid over welke kant het opgaat.

Partijen hebben toch wel idee?

RTL Group, RTL Nederland en Talpa Network moeten wel enig idee hebben in welke fase het onderzoek zit. Immers: 23 weken lang is men bezig geweest om antwoorden op vragen vanuit de ACM te geven.

Die vragen kunnen ook bij andere partijen zijn uitgezet, maar die fase lijkt allang achter de rug. In augustus 2022 zei Thomas Rabe, CEO van RTL Group, nog dat hij in oktober 2022 duidelijke verwachtte en was hij vol vertrouwen over het kunnen voltooien van de transactie.

Frankrijk

In Frankrijk eiste de mededingingsautoriteit een flink aantal voorwaarden, waaronder een verkoop van een van de vlaggeschepen, namelijk een hoofdzender bij de fusieplannen van Groupe TF1 en Groupe M6. De fusie ging niet door en RTL Group blijft hoofdaandeelhouder van Groupe M6.

Gissen

Die Franse situatie is mogelijk van invloed op de Nederlandse situatie. Het blijft gissen waar het nu om draait en wat er precies speelt. Is er een voorlopig oordeel en een zogeheten document met Punten van Overweging en een bespreking met de Stand van Zaken? Zijn er remedies voorgesteld (oftewel voorstellen om tegemoet te komen aan bezwaren)? Zijn die weer aan derden voorgelegd? Is er een besloten hoorzitting geweest? Wordt er beroep gedaan op het reddingsfusieverweer (oftewel dat zonder overname/fusie een bedrijf ten onder zou gaan).

De kans dat zaken uitlekken is aanwezig, maar de ACM is gedurende het proces vooral een gesloten bolwerk die vooral via besluiten, beschikkingen en persberichten communiceert.

Effecten uitblijven beslissing

Ondertussen zijn de effecten van het uitblijven van een ACM-beslissing in de mediasector waarneembaar. Voor het personeel van met name Talpa Network en in mindere mate bij RTL Nederland, zijn het al lange tijd onzekere tijden. Gevolg is dat met name bij Talpa Network mensen soms bij betere carrièrekansen weggaan en interimmers hun plek innemen. Ook op relatief belangrijke posities.

De vraag is wanneer de ACM dan wel een ei kan leggen. Wanneer is alle informatie gegeven? En wanneer liggen alle feiten op tafel?

Fransen zijn sneller

Wat wel opvallend is, is dat de beslissing van de Franse toezichthouder over TF1/M6 sneller is genomen en gaat over grotere omzetten, grotere bedrijven in een groter land (Frankrijk). Op 24 juni 2021 kondigden de betrokken partijen de fusie aan, waarna in soortgelijke processen op 16 september 2022 (na openbare hoorzittingen) het besluit werd genomen. Ruim één maand later is de ACM nog niet zo ver.

Afwachten

Innovatie en investeren voor de langere termijn zijn lastig zolang onduidelijkheid bestaat over wat de ACM beslist. Hetzelfde geldt voor beslissingen voor de lange termijn. RTL Nederland (Ad Alliance) schreef aan de adverteerders dat het commercieel beleid over 2023 – dat in november 2022 bekend wordt gemaakt – onveranderd uitgaat van het huidige RTL Nederland. Talpa Network deed geen soortgelijk schrijven de deur uit, waarmee dit onduidelijk blijft. De markt kan ondertussen niets anders dan afwachten waar de ACM op enig moment mee komt. Hopelijk is dat al morgen!?

---

David de Jong is als journalist werkzaam bij onder meer Marketing Report.

Lees ook:

15-10-2022 | [Column] David de Jong: dubbele moraal van overheid en industrie bij ongezonde reclame
01-10-2022 | [Column] David de Jong: Lukt het nu wel met innovatievisie mediasector?
10-09-2022 | [Column] David de Jong: Gunay Uslu slaat plank mis met adviescollege landelijke publieke omroep
06-09-2022 | [Column] David de Jong: Ander logo KRO-NCRV voorbeeld overbodigheid publieke omroepverenigingen
02-09-2022 | [Column] David de Jong: Is einde van RTL XL een einde van gratis RTL-programma’s en een boost voor Videoland?