[Jongerenonderzoek 2020] Jongeren gebruiken Facebook steeds minder

MediaTest en Wayne Parker Kent doen jaarlijks een jongerenonderzoek. Aan het onderzoek in 2020 deden ruim 3000 jongeren mee. Het onderzoek vond plaats in januari 2020, ruim voor het uitbreken van de coronacrisis.

Nederlands MediaNetwerk publiceert een serie artikelen naar aanleiding van het Jongerenonderzoek 2020. Vandaag over jongeren en het gebruik van social media. Het Jongerenzoek 2020 kun je hier aanvragen

Facebook

Facebook zit in de hoek waar de klappen vallen. Nadat het onderzoek van vorig jaar aantoonde dat het gebruik van Facebook maar liefst 23% was gedaald, is dit percentage nu verder afgenomen. 67% van de jongeren geeft nog aan Facebook te gebruiken. De afname in het gebruik van het platform is dit jaar 8% en daarmee is dit het social mediakanaal waarvan het gebruik het meest gedaald is in één jaar tijd. Met name de Gen Z mannen houden het voor gezien bij dit platform (2018: 98%; 2019: 64%; 2020: 52%). Voor alle groepen geldt dat het percentage gebruikers dit jaar lager ligt dan tijdens het vorige onderzoek.

Twitter

Twitter wordt door velen toch een beetje als het ‘zure ouwe mensenmedium’ gezien. En kennelijk zijn er daar nog altijd evenveel van. Het gebruik van Twitter is namelijk redelijk stabiel. Net als bij vorige metingen zien we dat mannen dit kanaal vaker gebruiken dan vrouwen.

Instagram

Na een dipje in het gebruik van Instagram vorig jaar, zien we hier nu een toename. Het gebruik is onder alle groepen toegenomen. Met name Gen Z mannen zijn dit kanaal een stuk vaker gaan gebruiken (2019: 76%; 2020: 92%). In totaal is de toename in het gebruik van Instagram 7%. Hiermee is dit het kanaal dat de grootste stijging kent in één jaar tijd. Gen Z gebruikt dit kanaal een stuk vaker dan de Millennials.

Snapchat

Ook Snapchat kende in het vorige onderzoek een matig jaar en bleek flink aan terrein verloren te hebben. Dit jaar is er beter nieuws voor het witte spookje en is het gebruik ervan iets toegenomen. Deze stijging is geheel toe te schrijven aan Gen Z. Voor zowel de Gen Z mannen als de Gen Z vrouwen geldt dat er een stijging is te zien van ruim 10%. Gen Z gebruikt dit kanaal een stuk vaker dan de Millennials.

Youtube

Het gebruik van YouTube is redelijk stabiel. We zien dat Gen Z het vaker gebruikt dan Millennials en dat mannen het vaker gebruiken dan vrouwen. Bij de voorgaande metingen was eenzelfde beeld te zien.

LinkedIn

De stabiliteit van YouTube is niet iets wat gezegd kan worden over het gebruik van LinkedIn. Waar het gebruik hiervan blijkens het vorige onderzoek was toegenomen met 7%, is dat nu gedaald met 6%. Daarmee is het gebruik ongeveer gelijk als dat het in 2018 was. LinkedIn - over het algemeen het podium van werkend en werkzoekend Nederland - wordt vaker gebruikt door Millennials dan door Gen Z, wat ongetwijfeld ook aan de levensfase van deze generaties ligt. 

Twitch

Hoewel gameplatform Twitch op totaalniveau redelijk stabiel lijkt te blijven, zien we wel degelijk verschillen als we inzoomen op de aparte groepen. Bij Gen Z mannen zien we namelijk een toename. Ruim een kwart van de Gen Z mannen (27%) gebruikt Twitch.  WhatsappBij WhatsApp is misschien wel het grootste nieuws dat toch nog 2% van de jongeren in Nederland er géén gebruik van maakt. Deze app is natuurlijk niet weg te denken van smartphones en het gebruik van dit kanaal is dan ook al enkele jaren stabiel. 

Pinterest

Die stabiliteit geldt ook voor het gebruik van Pinterest, hoewel dit in aantallen gebruikers niet te vergelijken is met WhatsApp. Net als voorgaande jaren wordt Pinterest door vrouwen een stuk vaker gebruikt dan door mannen.

TikTok

En dan TikTok. Ouders van jonge kids kenden dit fenomeen al toen het nog Musical.ly heette en vooral werd gebruikt door de echte kleintjes. Maar sinds de overname door het Chinese bedrijf achter TikTok en de daaraan gekoppelde naamverandering, is het publiek verbreed en de gemiddelde leeftijd van de gebruikers aardig opgekrikt. Het wordt vooral door Gen Z gebruikt (Gen Z mannen: 14%; Gen Z vrouwen: 22%). 

Facebook vergrijst

Social media houdt jongeren aardig van de straat. Dagelijks spenderen ze gemiddeld 3,5 uur aan ‘social’. Met name de jongste generatie besteedt iedere dag veel tijd aan de diverse social mediakanalen: Gen Z mannen: 4,2 uur; Gen Z vrouwen: 4,3 uur. Bij Millennials is dat toch wel fors minder: mannen: 2,5 uur, vrouwen: 3,0 uur.  Als we de verschillende generaties met elkaar vergelijken, zien we onder meer dat Gen X vaker Facebook gebruikt dan Gen Z. Ook is Gen X van alle generaties de groep die het meest actief is op Twitter. Deze groep gebruikt daarnaast ook LinkedIn, YouTube en WhatsApp. YouTube gebruiken ze zelfs evenveel als de Millennials. De helft (51%) van de ondervraagde Babyboomers geeft aan Facebook te gebruiken. Ook Whatsapp en YouTube gebruikt deze generatie relatief vaak.  Opvallend is de grote hoeveelheid tijd die Gen X en de Babyboomers per dag aan social media besteden. Gen X besteedt dagelijks 2,3 uur aan social media en Babyboomers zelfs 2,5 uur. 

Passief en actief

In grote lijnen is het social mediagebruik in het afgelopen jaar redelijk gelijk gebleven. Met een afname van 8% is Facebook de grootste verliezer en met een toename van 7% is Instagram de grootste winnaar. Maar hoe zit het dit jaar met het actief en passief gebruik van de verschillende kanalen? Voor een aantal social mediakanalen, zoals Twitter, YouTube, WhatsApp en Pinterest, is er weinig veranderd in de frequentie van het gebruik.We zien dat Facebook ook op dit gebied terrein heeft verloren: zowel het percentage dat het kanaal dagelijks actief gebruikt als het percentage dat het kanaal dagelijks passief gebruikt, is gedaald. Met passief gebruik bedoelen we dat iemand alleen maar kijkt en niet post.Met betrekking tot het dagelijks passief gebruik, zijn Instagram en LinkedIn er het meest op vooruit gegaan: voor beide kanalen ligt het percentage 7% hoger dan tijdens het vorige onderzoek. Bij Snapchat zien we ook een opleving: waar dit kanaal een jaar eerder kon rekenen op fors minder actieve en passieve dagelijkse gebruikers, zijn die percentages nu weer iets gestegen. Opvallend is ook het vele passieve gebruik van TikTok. Deze nieuwe dienst wordt door bijna de helft (47%) van de gebruikers dagelijks passief gebruik.

Voorspellend vermogen

We weten nu hoe de jongeren de diverse social mediakanalen hebben gebruikt in 2019. Maar uit voorgaande onderzoeken weten we  dat de jongeren een goed voorspellend vermogen hebben als het gaat om hun social media gebruik. Dus wat verwachten de jongeren voor dit jaar? Naast dat we hebben gezien dat het aantal Facebook-gebruikers opnieuw verder gedaald is - en dat ook het dagelijkse actieve en passieve gebruik is afgenomen - verwacht maar liefst 61% van de gebruikers dat zij in 2020 Facebook nóg minder zullen gebruiken. Facebook is hiermee het social mediaka-naal waar de jongeren veruit de meeste krimp verwachten. Millennials verwachten in groteren getale dit kanaal minder te gaan gebruiken dan Gen Z’ers (65% vs. 55%). Opvallend is dat de gebruikers uit de oudere generaties minder vaak verwachten dit medium minder te gaan gebruiken te gaan gebruiken in 2020. Op zich is dit niet zo vreemd. Het heeft ongetwijfeld te maken met de levensfase waarin zij zitten (het toetreden tot de arbeidsmarkt).  Terwijl velen pas vrij recent kennis hebben gemaakt met het fenomeen TikTok, zijn kennelijk veel gebruikers er alweer klaar mee. Opvallend is namelijk het relatief hoge percentage gebruikers dat verwacht TikTok in 2020 minder te gaan gebruiken. Hoewel dit medium dus vrij nieuw is, verwachten toch vier op de tien gebruikers (39%) het kanaal komend jaar alweer minder te gaan gebruiken. 

Concurrentie

Ten slotte Twitch: een kanaal dat vooral door Gen Z mannen gebruikt wordt. De vooruitzichten hiervoor zijn niet bepaald rooskleurig. Als we kijken naar alleen de groep Gen Z mannen, verwacht maar liefst 43% dit kanaal minder te gaan gebruiken in 2020. Jongeren blijken zichzelf wonderbaarlijk goed te kennen. In ons onderzoek zien we dat ze de afgelopen jaren goed in staat zijn geweest hun eigen gedrag te voorspellen. We zijn dan ook benieuwd naar de resultaten komend jaar.Als de voorspellingen uitkomen – en met de goede zelfkennis van de jongeren, hebben we geen reden daaraan te twijfelen - belooft dat niet veel goeds voor Facebook, Snapchat, Twitch en TikTok.To be continued... 

Hobby’s delen

We hebben de jongeren enkele stellingen voorgelegd met betrekking tot social media en het gebruik hiervan. Net als de voorgaande jaren zien we opnieuw dat de groep Gen Z vrouwen een stuk hoger scoort op diverse stellingen dan de andere groepen. Zo vindt deze groep het leuker om activiteiten, interesses en hobby’s online te delen, maken ze vaker een selfie, vinden ze het belangrijker wat anderen over hen denken en checken zij vaker als eerste na het wakker worden hun social media. 

Zelfvertrouwen

Jongeren trekken zich steeds minder aan van wat een ander van ze vindt. Onder alle groepen zijn de percentages gedaald op de stelling ‘ik vind het belangrijk wat anderen over mij denken’. Vooral bij Gen Z vrouwen is een flinke daling te zien (van 51% naar 39%). Hoewel de mening van anderen dus minder belangrijk wordt, bezorgt social media lang niet iedereen een beter zelfvertrouwen. Het percentage dat zich weleens onzeker, verdrietig of depressief voelt na het gebruik van social media, ligt bij vrouwen op 32%. Het is zorgwekkend dat bijna een derde van alle jongere vrouwen (Gen Z en Millennials) deze negatieve gevoelens weleens ervaart na het gebruik van social media. Het percentage ligt iets lager dan bij het vorige onderzoek, maar hoger dan in het onderzoek van 2018 (2018: 28%; 2019: 36%). 

Haken de mannen af?

Bij de Millennial mannen zien we dalingen op alle aspecten. Zij vinden het onder andere minder leuk om activiteiten, interesses en hobby’s online te delen, vinden het minder belangrijk wat anderen over hun denken en checken minder vaak als eerste na het wakker worden hun social media. Worden social media steeds meer een ‘vrouwending’ en haken de Millennial mannen langzaam maar zeker af.

Het Jongerenzoek 2020 kun je hier aanvragen

www.mediatest.nl
www.wayneparkerkent.nl