[Column] Bas Vlugt: Het einde van Freedom of Commercial Speech

Mijn studie economische geografie eindigde in niets. Ik haalde wel keurig een acht min voor mijn doctoraalscriptie gebaseerd op een onderzoek dat ik deed samen met mede-student Pieter Pel – hij is nu business consultant bij UWV.

Bruinkool en Pilsner Urquell

Wij waren de eerste studenten die na de val van De Muur onderzoek kwamen doen in Usti nad Labem, een gore industriestad in Tjechoslowakije, niet ver van de grens met Oost-Duitsland.

Ik herinner me de geur van bruinkool en de weergaloze smaak van Pilsner Urquell.

Ik moest nog een hele rij vakken doen en mijn zes jaar studietijd zat erop. Wegens gebrek aan geografisch avontuur – een geograaf is boven alles een reiziger vond ik; en dat vind ik nog steeds – woonde ik een aantal maanden in Cairo waar ik verbleef en Arabisch studeerde. Niemand wist waarom. Maar een geografisch avontuur was het.

Reclameweek

Toen de studie op een of andere manier was afgelopen zonder dat die was afgerond, werd ik reisleider. In Noord-Afrika, in Zuidoost Azië – Singapore vond ik fantastisch, in Latijns Amerika, in Oost-Europa. Misschien wel de tijd van mijn leven.

Na al het reizen kwam Reclameweek van Nicolette Hogerzeil. Eindredacteur was Maarten Hafkamp. Ik kwam op de stoel te zitten van Léon Bouwman, die net naar Adformatie was vertrokken, waar hij later hoofdredacteur zou worden, tegenwoordig is hij uitgever bij Roularta.

Albert Winninghoff

Ik begon bij Reclameweek in 1998, als laatbloeier in de vakjournalistiek. Ik was al 33 jaar en zonder relevante opleiding. Met de kennis van nu; een bijzondere tijd. Ik maakte daar de komst van het internet mee. En daarmee een schift in de reclamewereld. De oude reclamewereld stond op instorten, de nieuwe moest zich nog aandienen.

Het eerste interview dat ik deed was met Albert Winninghoff. Een legende in het vak, ik had dat toen nog niet helemaal door.

Onderwerp van het interview was het einde van tabaksreclame. Boven dat interview plaatste ik meteen een van de beste koppen die ik zou verzinnen:

Reclamewereld uitgerookt

Dat was 1998. In de ruim twee decennia daarna leek het erop alsof het bij roken zou blijven. Maar recente ontwikkelingen - met onder meer verboden in buitenreclame in Haarlem - laten zien dat vlees, suiker, alcohol, fossiele brandstof en vliegen (nog niet gehoord maar als we dan toch bezig zijn: waarom dan ook niet vakanties op cruise schepen) nadrukkelijke kandidaten zijn om controversieel te worden verklaard.

Follow The Money

Ik heb een abonnement op onderzoeksjournalistiekplatform Follow The Money – iets dat ik iedereen kan aanraden.

Recentelijk publiceerde Follow The Money een artikel over Dentsu Creative, het reclamebureau van KLM. KLM werd in maart 2024 veroordeeld voor de Fly Responsibly-campagne. De rechter oordeelde in de door Reclame Fossielvrij aangespannen zaak dat de KLM campagne misleidend en daarmee onrechtmatig is.

Volgens Follow The Money is dit de eerste rechtszaak tegen greenwashing door een luchtvaartmaatschappij ter wereld. 

De centrale vraag in dat artikel is: ben je als reclamebureau verantwoordelijk voor - de gevolgen van - de operatie van jouw klanten?

Mijn eerste reactie was: natuurlijk niet. Maar het zou heel goed kunnen dat het antwoord in juridische zin in de (nabije) toekomst zal blijken te zijn: natuurlijk wel.

Dat is er wel eentje om bij stil te staan.

En het zijn helemaal geen vage dingen van ver weg in afstand of tijd, het is hier en nu.

Stel je laat je als reclamebureau overnemen door een grote internationale groep.

En dan besluit die internationale groep in Londen, Parijs of New York om een vette klant binnen te halen: een airline, een touroperator, een staalfabrikant, een chemiereus, een oliemaatschappij.

Sta je in Amsterdam met je B corp certificaat te zwaaien.

2024 en verder. Leuk voor de reclame-industrie. Gewoon blijven doorvliegen. Wel hier en daar een beetje erg harde landing.

Uitgerookt

Bas Vlugt is oprichter van Marketing Report. 

 Volg Marketing Report op LinkedIn!

 Abonneer je op onze gratis dagelijkse nieuwsbrief

 Registreer jouw bureau gratis in de Marketing Report reclamebureau database The List

Lees ook: