[Column] David de Jong: (geen) verantwoording nemen bij journalistiek (en AI)

Kunstmatige intelligentie (AI) doet zijn intrede, ook in de media en dus ook bij nieuwsmedia, En dus zou je denken, ja dan kan het gebeuren dat er wat vreemde teksten naar boven komen die misschien niet helemaal juist zijn of dat er dingen gebeuren waarvan je denkt, dat klopt niet. En dus zou je denken alle organisaties die er mee bezig zijn, gaan zich juridisch indekken. Alleen....

Alles kan onjuist zijn!

De bestaande voorwaarden van uitgevers als DPG Media, Mediahuis Nederland, RTL Nederland en NOS er op naslaand, blijken er wat verassende zinnen in te zijn opgenomen. Want expliciet wordt (zonder AI) gesteld dat het mogelijk is dat informatie niet volledig, juist of actueel is (DPG Media). Mediahuis Nederland geeft bij de inhoud en samenstelling geen garanties ten aanzien van de volledigheid, juistheid of betrouwbaarheid daarvan en de NOS stelt als publieke omroeporganisatie dat de content mogelijk onvolledig is en/of onjuistheden bevat. En vervolgens wordt bij al deze partijen (op voorhand) elke aansprakelijkheid uitgesloten.

Niet verantwoordelijk

Het is interessant dat naast commerciële organisaties als DPG Media, Mediahuis Nederland en RTL Nederland en zelfs een NOS met zoveel woorden zegt, we publiceren gewoon ook onjuiste en/of onvolledige content en wij vinden dat u ons daar op geen enkele manier aansprakelijk kan stellen. De NOS heeft daar zelfs nog aan toegevoegd dat zelfs als de NOS op de hoogte is gebracht van de mogelijkheid dat zich een dergelijk verlies of schade zou kunnen voordoen.

Boven de wet?

Heel interessant is hoe deze journalistieke organisaties zich zo boven de wet denken te kunnen verheffen. Immers als je al dan niet doelbewust als journalistieke organisatie onjuiste en/of onvolledige informatie gaat verspreiden die schadelijk is, denken zij dat ze niet aansprakelijk zijn. De wet staat echter altijd boven eigen bedachte voorwaarden. Kortom als er een artikel verschijnt met onjuiste informatie die schadelijk is voor een bedrijf, instelling of persoon en dat doelbewust is gebeurd, kan je wel degelijk naar de rechter gaan voor rectificatie en als de rechter daar aanleiding toe ziet, schadevergoeding toekennen.  En dat gebeurt ook zo af en toe.  

En bij AI?

Het doet de vraag opwerpen hoe dat zit bij kunstmatige intelligentie? De uitgevers denken sowieso al dat ze niet aansprakelijk zijn en denken als je die voorwaarden leest, in feite gerust onjuist te kunnen publiceren zonder verantwoordelijk te zijn. In die zin hoeft er niets te veranderen in de voorwaarden als je de uitgevers zou volgen. Wettelijk gezien blijft de uitgever, dat wil zeggen mensen of een groep mensen uiteraard verantwoordelijk. Ook hier hoeft de wetgever waarschijnlijk niet zo veel te veranderen.

Het blijft een merkwaardig fenomeen dat uitgevers en mediabedrijven bij voorbaat geen enkele verantwoordelijkheid bij willen nemen voor hetgeen ze publiceren. Van de NOS is dat als publieke omroeporganisatie eigenlijk het meest verrassend, immers die hoort mediawettelijk evenwichtig, pluriform, gevarieerd en kwalitatief hoogstaand te zijn, maar niet volgens de voorwaarden van de NOS.

---

David de Jong is als journalist werkzaam bij onder meer Marketing Report.