[Column] Erwin Fisser: Het Eurovisie Songfestival: altijd goed voor een samenzweringstheorie

Zelfs de grootste Eurovisie Songfestival-haters hebben het meegekregen; de Nederlandse deelnemer Joost Klein werd gediskwalificeerd door de organisator, de EBU. Het is een diskwalificatie waar nogal wat vraagtekens bij worden gezet. En die heeft de EBU volledig aan zichzelf te wijten.

Van een Europese mediaorganisatie waar maar liefst 113 nationale mediaclubs uit 56 landen, en samenwerkingen met nog eens 31 meer, zou je verwachten dat ze enig verstand hebben van crisiscommunicatie. In de uren tussen de tweede halve finale op donderdagavond, waarin Joost Klein een niets minder dan spectaculair optreden liet zien, en de start van de finale op zaterdagavond viel daar helemaal niets van te merken. De EBU maakte er op zijn zachtst gezegd een potje van. En dat potje kookt nog steeds over.

Op vrijdagmiddag werden de repetitie van Joost Klein ineens overgeslagen. Dit leidde al tot verwarring bij de aanwezige media en tot speculatie op sociale kanalen. Later kwam er een bericht van de EBU dat er een onderzoek was naar aanleiding van een incident. Geen verdere informatie. Niet over wat dat incident zou zijn, niet over wat de gevolgen zouden kunnen zijn, niet over wanneer er meer informatie zou volgen. Er werd dus als een dolle gespeculeerd. Van vechtpartijen tot ontvoeringen. De schijnbare weigering van Joost om een selfie te maken met de Israëlische kandidaat werd als meest waarschijnlijke aanleiding gezien. Een gerucht dat later nog werd gevoed door een video door een Israëlische journalist die het Nederlandse team liep te sarren achter de coulissen.

Online roddel

In een volgend bericht van de EBU werd melding gemaakt van een politie-onderzoek. Waarschijnlijk om de situatie wat ernst mee te geven. Maar nog steeds; geen informatie over wat  ‘het incident’ zou zijn. De online roddel die op dat moment het meest gedeeld werd; Joost zou hebben geslagen nadat iemand zijn ouders had beledigd. De EBU deed nog steeds niet om grip op de roddels te krijgen, behalve dan dat het niet langer mogelijk was om commentaar te geven op online filmpjes. Het moment waarop het publiek online zou mogen gaan stemmen werd uitgesteld, zonder een nieuwe tijd. En wederom zonder dat er iets werd gecommuniceerd over wat er nu eigenlijk onderzocht werd. Al was het inmiddels wel uitgelekt dat het zou gaan om een klacht van een medewerker van de organisatie.

Op zaterdag werd duidelijk dat Joost werd gediskwalificeerd. De onderbouwing van de EBU was dat zij het "niet gepast vonden om hem op te laten treden als er een politie-onderzoek gaande was". Oftewel; de EBU deed een open uitnodiging aan de wereld om de vergelijking te maken met dat ene land dat volgens alle officiële berichtgeving niets, maar volgens alle officieuze berichtgeving van alles met de diskwalificatie te maken had: Israël. En die vergelijking werd alleen maar pijnlijker toen de AVROTROS, later ondersteund door een Zweedse politieagente op camera, bekendmaakte dat Joost geen geweld had gepleegd. Het zou gaan om een dreigende beweging richting een cameravrouw die ondanks herhaaldelijke verzoeken van Joost om hem niet te filmen, toch bleef filmen.

Bizarre beslissing

De EBU verklaarde dat het verhaal van de cameravrouw anders was dan wat de AVROTROS bekendmaakte. Maar volgens de gefilmde verklaring van de Zweedse politieagent was het verhaal van enkele een dreigende beweging correct (“It is a a case of what we call ‘unlawful threat’, basically you scared someone else”). Maar wat het ook was, zonder een redelijke onderbouwing, zonder schuldig te zijn bevonden aan wat dan ook, besloot de EBU Joost Klein te diskwalificeren. Een bizarre beslissing waar niet alleen Joost Klein, zijn team en alle Nederlandse songfestivalkijkers slachtoffer van werden. Ook de EBU zelf én de deelnemer waar vooraf zoveel over te doen was, zijn slachtoffer.

Ik geloof er in dat je de schuld nooit moet zoeken bij kwade wil wanneer onkunde een even aannemelijke verklaring is. En dat er bij de EBU sprake is van verregaande onkunde staat sinds vrijdagmiddag als een paal boven water. Veel slechter hadden ze deze situatie niet aan kunnen pakken. De kwade wil-verklaring, in de vorm van een samenzweringstheorie, is in dit geval echter ook niet geheel ondenkbaar. Het volgende scenario wijst naar Israël, maar moet niet worden gelezen als een anti-Israël standpunt. Komt ie:

Zo was het tijdens de persconferentie waar zowel Joost als de Israëlische deelneemster bij zaten, helder dat de Israëlische delegatie Joost zag als een bedreiging. Vrij snel na deze persconferentie was er ineens sprake van een incident dat, laten we eerlijk zijn, niet heel aannemelijk klinkt. Een cameravrouw die zich, IN het Songfestivalcomplex zo bedreigd voelt door een artiest dat er een klacht over wordt gedaan? En niet alleen dat, die klacht werd doorgespeeld aan de politie en die politie komt ook nog eens? Vanwege een dreigende beweging in reactie op provocatie? En de EBU was niet in staat om het narratief terug te pakken nadat men op het internet volkomen los ging? Er werd urenlang vergaderd, maar waarover dan? De waarheid vertellen heeft niet veel tijd nodig, een onbetekenend incident opkloppen wel.

Motief?

Bij een goede samenzweringstheorie hoort natuurlijk ook een goed motief. En wie anders dan Israël heeft dat motief? Er is de huidige regering veel aan gelegen om aan de wereld te laten zien dat ze er nog steeds bij horen, bij de Eurovisie-landen. Is het ondenkbaar dat de Israëlische hoofdsponsor van het evenement er iets mee te maken heeft dat ze er kritiekloos bij konden zijn? En als je dan mee doet, dan wil je natuurlijk niet voor schut worden gezet. En de vrees dat een ongeleid projectiel als Joost Klein dat wel zou doen, zéker aangezien hij in de finale direct voor Israël op zou treden, is voor te stellen. Dus misschien moest er snel iets bedacht worden waardoor hij uit de competitie verwijderd kon worden. Het zou ook verklaren waarom een deelnemend land dat in de zaal door het publiek werd uitgefloten, bijna de meeste  stemmen van de publieksjury’s kreeg.

Voor alle duidelijkheid, ik kan niets van bovenstaande samenzweringstheorie bewijzen. Maar door de klungelige aanpak van de EBU hoeft dat ook niet. Het is aan hen om duidelijkheid te verschaffen over wat er nu echt was gebeurd. Want enkel met die duidelijkheid word het mogelijk om een eventuele onterechte verdenking van de Israëlische delegatie als kwade genius achter de diskwalificatie van Joost weg te nemen. Dus het is ook in hun belang, dat de EBU van zich laat horen.

Hoe het ook verloopt: wat in elk geval duidelijk is, is dat het huidige bestuur van de songfestival organisatie niet kan blijven zitten. Als je er bij voortduring zo’n puinhoop van maakt, dan die je te vertrekken. Of het nu het gevolg is van onkunde of kwade opzet.

Erwin Fisser is zelfstandig verhalenmaker en campagneleider.

 Volg Marketing Report op LinkedIn!

 Abonneer je op onze gratis dagelijkse nieuwsbrief

 Registreer jouw bureau gratis in de Marketing Report reclamebureau database The List

Lees ook: