[Column] Joyce Lopulalan: Diepe buiging voor de rollende Nederlander

Wist je dat in Nederland – naar schatting – 225.000 mensen in een rolstoel zitten? Permanent. En dat er nog een veelvoud tijdelijk is aangewezen op deze manier van voortbewegen? Nee? Ik ook niet.

Ik dacht altijd dat Nederland wel goed was ingericht voor mensen in een rolstoel. Totdat ik één van die tijdelijke gebruikers werd. Viel dat even tegen. Deze maand mijn observaties als rollende consument op wieltjes.

Iets met ongeluk en klein hoekje

Dat huishoudelijke taken levensgevaarlijk zijn, heb ik een half jaar geleden ervaren. Enorm gemotiveerd was ik op een klein trappetje de ramen aan het lappen. De ergernis van een ondoorzichtig raam haalde mijn luiheid in om een glazenwasser te bestellen. Dus dan maar even zelf aan de slag. Een misstap naar links op dat lullige trappetje, zorgde ervoor dat ik mijn balans verloor en glansrijk ter aarde stortte. Ik hield er een pijnlijke knie aan over en ging ervan uit dat het zichzelf wel oploste. Helaas … 6 maanden en veel dokters- en ziekenhuisbezoeken verder, bleek dat de meniscus gescheurd was op een vrij zeldzame plek, waardoor chirurgisch ingrijpen toch wel nodig was. De uitkomst? Een ‘technisch geslaagde’ operatie, waarbij ik via ‘daycare’ (een mooi woord voor ‘ga zelf thuis verder aanmodderen’) naar huis werd gestuurd.

Ineens totaal immobiel en afhankelijk. En nu?

De eerste dagen trokken als een waas voor mij voorbij (high on steroids). Met een mopperende tiener in huis, lukte het mij om net niet uit te drogen en soms wat eten toegeworpen te krijgen. Maar toen haar mantelzorg erop zat en zij weer lekker bij haar vader kon gaan chillen, moest ik toch echt zelf in actie komen. Al snel begreep ik dat ik met krukken alleen niet veel verder kwam en besloot een rolstoel te huren om mijn zelfstandigheid en mobiliteit te vergroten.

Ik mocht immers het been totaal niet belasten en dankzij de brace werd er ook wel voor gezorgd dat niet in je opkwam, al zou je het wel willen. Dit varkentje zou ik zelf wel even wassen. Wat nou, hulp nodig? In al mijn bravoure rolde ik gelijk de tuin in. Wat al zorgde voor een bijna-lancering, omdat de kleine wieltjes aan de voorzijde niet geschikt waren voor de drempel. Toch liet ik mij niet afschrikken, maar toen ik bij de eerste verkeersdrempel een salto achterwaarts maakte, moest ik toch wel toegeven dat zelfstandig in de rolstoel naar buiten er voorlopig niet in zat. En zo zou ik nog wel tegen meer beperkingen aanlopen…

Waar zijn de Willy Wortels gebleven?

Geen idee of het aan tijdgebrek of de wegwerpmaatschappij ligt, maar ik heb sterk het gevoel dat je vroeger veel meer genieën had die opstonden en een bestaand product verder verbeterden. We kunnen verdikkeme maandelijks een uitje naar de maan boeken, lekker rond de aarde cirkelen via commercieel te boeken pleziertochtjes en herkennen nieuwe zwarte gaten op miljoenen lichtjaren van aarde.

Maar een beetje meer verlichting bieden aan (en daarmee het leefplezier verhogen van) iemand in een rolstoel, blijkt toch nog wel een brug te ver. Misschien moet ik zelf wel opstaan, want na 3 weken survivallen en nog 3 weken voor de boeg, kan ik er wel enkele met jullie delen…

• Portable koffiehouder aan rolstoel. Als je 2 handen nodig hebt, om je rolstoel vooruit te bewegen, wordt het lastig om ook nog een kop koffie mee te leuren. Een handige add-on op je rolstoel zou echt een uitkomst bieden. Liefst voor 2 koppen koffie, zodat je visite ook nog wat te bieden hebt;
• Uitklapbaar dienblad. Hetzelfde geldt natuurlijk voor zo’n mooi uitschuifbaar dienblad waar je je bord eten op kunt zetten. Uiteraard kun je een dienblad op je schoot leggen, maar als je dit niet rechthoudt tijdens het verplaatsen, verhoog je de omloopsnelheid van je servies;
• Het klinkt vast als extreem, maar probeer maar eens langer dan 4 uur in een reguliere rolstoelzitting te blijven zitten. Niet uit te houden. Een zachtere variant zou echt zeer gewaardeerd worden en staat meer fashionable dan het kussen dat ik er nu voor gebruik;
• Grip and slip bedekking. Het voortduwen van een rolstoel is goed te doen als het droog weer is en je zelf geen last van zweethanden hebt. Het laatste los je op met sportschoolhandschoenen, maar waarom zit er niet een wat stroevere bekleding op de cirkel van de rolstoel? Bij regenachtig weer kan ik eindeloos proberen mezelf vooruit te rollen, maar glijden mijn handen over het stainless steel.
• Brace-montage. Deze is voor de medische Willy’s onder ons. Ik werd naar huis gestuurd met een brace om mijn been van enkel tot dijbeen om het been in rechte positie te houden. Het ding lijkt een martelwerktuig uit de middeleeuwen en is sinds niet meer doorontwikkeld, zo lijkt het. Gevolg: ik hijs zo’n 16x per dag de brace weer op. Strakker vastmaken zorgt ervoor dat het gevoel in mijn been afneemt en langzaam afsterft (dus geen optie). Het advies vanuit het ziekenhuis: maak de brace vast aan je broekriem, dan zakt deze minder af. Geen idee wanneer ze zelf zoiets hebben getest, maar er is geen enkele broek geschikt of wijd genoeg om over deze brace heen aan te trekken. Ideeën, anyone?

‘Hallo, ik ben hier!’

Het meest impactvolle van mijn rolstoeljourney is wel dat mensen je gelijk niet meer ‘voor vol’ aanzien. Toen ik snakte naar wat frisse lucht en mij naar de koffiecorner van de sportschool recht tegenover mijn huis liet duwen, vroeg de bekende barman aan mijn vriend: Wat heeft ze? Ik dacht eerst dat hij een grapje maakte, maar het was bloedserieus. Ik verwachtte dat dit een incident was. Maar tijdens mijn uitje’ naar de supermarkt waar ik normaliter zo’n 2 tot 3 keer per week lopend kwam, gebeurde hetzelfde. Ik had de zelfscanner gebruikt en liet mij naar de kassa duwen. Op mijn ‘goedemiddag’ werd niet gereageerd. Er werd compleet over mij heen gekeken! This has got to stop!

Drie tips die ik wil meegeven:

• Spreek iemand in een rolstoel eerst zelf aan voordat je het woord aan de begeleider richt
• Hulp aanbieden staat vrij; dus zie je iemand worstelen om een stoep op of af te komen, vraag dan vrijblijvend of je kunt helpen. (dit geldt ook voor overstekende oma’s).
• Supermarkteigenaars unite! Is er geen grijpstok te ontwikkelen waarbij ik zonder eindeloos mensen om mij heen in de winkelpaden te bevragen zelf goederen van de bovenste stelling zou kunnen ‘afgraaien’? Niets is zo vervelend om iemand elke 5 minuten te moeten vragen om product X of Y van de stelling af te willen pakken voor je. (Met andere woorden: je wilt eigenlijk alleen boodschappen kunnen doen)

Creativiteit viert hoogtij

Uiteraard is het niet allemaal kommer en kwel. Je wordt namelijk juist in deze periodes enorm creatief in het verzinnen van mogelijkheden om toch je doel te bereiken. Of dat nu het inschenken van een kop koffie is, het bereiken van een product in het hoogste schap, een drempel over zien te komen in de rolstoel, je zelfstandig kunnen wassen en aankleden met één been stijf voor je uitgestrekt of het leggen van contact met een kassamedewerker. Je wordt werkelijk heel vindingrijk.

Ode aan de rolstoelgebruikers

Ik heb in ieder geval een immens groot respect gekregen voor de mensen die permanent in een rolstoel zitten en zich niet automatisch kunnen voortbewegen. De simpelste handelingen worden al vaak een dagtaak en slurpen energie. Als ik straks weer kan lopen, kijk ik in ieder geval met heel andere ogen naar deze mensen die elke dag weer voor de grootste uitdagingen staan waar wij niet eens over nadenken… Diep respect!

--

Joyce Lopulalan is Business Manager bij www.futurefacts.nl, de AI-partner van (inter)nationale organisaties. Maandelijks geeft zij als kritische consument haar mening over alledaagse zaken. Uiteenlopend van commercials en marketingcampagnes tot aan impactvolle toepassingen binnen haar werkveld. Joyce stelt feedback op haar columns erg op prijs. Laat je reactie achter via joyce.lopulalan@futurefacts.nl of 06-50415646.

www.futurefacts.nl

Lees ook: