[Column] Joyce Lopulalan: Fake news

Nieuwe technologieën hebben de wereld aan onze voeten gelegd. Zo kunnen we realtime praten met iemand aan de andere kant van de wereld en genieten we met wifi thuis èn onderweg van onze favoriete muziek. Zonder dat we nog langer gebonden zijn aan de lengte van het snoer in het stopcontact dat de vroegere de radio stroom leverde. Helaas blijken alle nieuwe mogelijkheden ook een downside te hebben en daar is in alle gevallen de factor mens debet aan.

Nieuwsvervorming

We kennen allemaal het kinderspelletje wel dat je een zin moet doorfluisteren. De laatste heeft de zware taak om te vertellen hoe de zin luidde. Dit levert gelijk het inzicht op dat wij als mens niet goed luisteren en onze eigen wending eraan geven. Hoe ouder we worden, hoe meer informatie we lijken te moeten verwerken, waardoor ons brein hier een selectie uit maakt. We onthouden wat we belangrijk vinden, we verwijzen naar flarden nieuws van zaken die we terloops hebben gehoord en vergeten wat ons brein totaal irrelevant vindt.

Sportschoolpraat: ik neem de proef op de som

Het onderwerp fake news komt ook aan bod na een rondje fitnessapparaten. Mijn sparringpartner en ik hebben vaak een iets andere kijk op onderwerpen. Zo ook op de snelheid waarmee fake news gecreëerd en verspreid wordt. Ik besluit een proef op de som te nemen, maak een suggestieve foto en plaats eronder I said YES. Om het fake news niet een al te diepe impact te geven, post ik deze op mijn statusupdate op WhatsApp waarvan ik weet dat een beperkte selectie dit kan zien. Nu maar even wachten op de reacties. Normaliter heb ik binnen tien minuten wel de eerste views, maar nu blijven de views uit. Gelijk een deuk in mijn imago: post ik te veel en heb ik mijn viewers daarmee te veel vermoeid? Ben ik niet hip genoeg meer? Hallloooo fanbase, ik doe dit voor jullie! Mijn sportbuddy zit glimlachend te kijken naar de lichte paniek die zich van mij eigen maakt. Gaat hij dan toch gelijk krijgen in zijn stelling dat het allemaal wel meevalt? Het duurt nog tot de volgende ochtend voordat de eerste reacties binnenstromen...

Bijzondere resultaten

Er is een bijzondere tendens waarneembaar die ik van tevoren niet had voorspeld. Er vindt een opdeling plaats van reacties. De mensen die dicht bij mij staan en mij het beste gunnen, sturen direct een felicitatie. Ook op het werk word ik door collega’s gefeliciteerd. Dan volgt een groepje criticasters – dat per toeval bestaat uit voornamelijk mannen – die aangeven dat ze geen ring op de foto zien, maar feliciteren mij wel. Vriendinnen die ik wekelijks spreek, appen gelijk fake news en waar heb je dan wel niet YES tegen gezegd?.  En dan heb je een – nog best wel relatief grote – groep mensen die als eersten de statusupdate hebben bekeken, maar totaal niets van zich laten horen. En deze groep fascineert mij nog wel het meest, want het toont gelijk hoe de meeste mensen in elkaar zitten. En dat is helaas dat men het beste rendeert op slecht of sensatievol nieuws.

De psyche van de mens rendeert op de ellende van de ander

Het feit dat deze groep niet reageert op dit fake positieve nieuws zet mij aan het denken. Als ik vroeger een foto postte dat ik met de auto gestrand was, vlogen de berichten hoelang sta je er al? de inbox binnen. Bij het veranderen van baan werd weleens de aanname gedaan dat ik ontslagen was. Of dat het in ieder geval gesuggereerd werd in de trant van Oh, ook van baan veranderd? Ja ik ben ook ontslagen. Zelf ben ik altijd wars van reünies. Ze worden vaak eenmalig georganiseerd door een persoon die – als je terugkijkt – niet de populairste in de klas was. En is in mijn ogen alleen maar bedoeld om eenmalig te laten zien hoe goed het hem of haar is vergaan, door tegelijkertijd te vernemen hoe het leven bij een ander is verlopen. Daar ga ik niet goed op en ben daar dus ook steevast de grote afwezige. Is de mens werkelijk zo verdorven? Eigenlijk wel, is mijn conclusie. Ook nieuws is sterk gekleurd zonder dat we het doorhebben. Wanneer het niet sensatievol genoeg is, haalt dat het nieuws van half 8 niet.

Sensatievol, anders geen nieuws

Als je erop gaat letten is veel nieuws of extreem negatief (oorlog, hongersnood, klimaatverandering) of – uitzonderlijk – extreem positief (er is een zeldzaam beestje geboren in gevangenschap in Artis). Een ander goed voorbeeld daarvan waren journalisten van een tv-programma die een item maakten over datahandelaren. Met de smoes dat ze van een legitiem databedrijf wilden horen hoe je wel zuiver met data om kon gaan, werd er bij één van mijn vorige werkgevers een interview afgenomen waar we graag aan meewerkten. Eindelijk een journalist die hoor en wederhoor pleegde. Helaas was de realiteit anders. Het werd totaal verdraaid in het artikel met suggestieve zinsopbouw zoals directrice X zegt wel dat ze zuiver met data omgaan, maar uiteindelijk blijkt ook dit bedrijf een datahandelaar te zijn. We hebben nooit meer meegewerkt aan journalistieke uitingen...

Is het daarom dat de reclame Even Apeldoorn bellen zo succesvol was? Het geeft te denken. Ik dacht altijd dat je er juist voor moest zorgen dat mensen zich erin zouden kunnen herkennen. Zoals de ijzersterke Dove-campagne, met vrouwen van all sizes & colours. Ik ga ondertussen mijn fanbase even wat opschonen, want mensen met zo’n mindset kan ik missen als kiespijn...

Joyce Lopulalan is sinds 1 januari 2022 Business Manager bij www.futurefacts.nl, de AI-partner van (inter)nationale organisaties. Maandelijks geeft zij als kritische consument haar mening over alledaagse zaken. Uiteenlopend van commercials en marketingcampagnes tot aan impactvolle toepassingen binnen haar werkveld. Joyce stelt feedback op haar columns erg op prijs. Laat je reactie achter via joyce.lopulalan@futurefacts.nl of 06-50415646.

www.futurefacts.nl

Lees ook:

[Column] Joyce Lopulalan: Vive la France: mon expérience dans le parc de bungalows
[Column] Joyce Lopulalan: Vakantie-trammelant
[Column] Joyce Lopulalan: Hoe je als consument elke dag wordt genept
[Column] Joyce Lopulalan: Ontzorging zoekt hulp!
[Column] Joyce Lopulalan: Customer Centricity: een buzzword uit de vorige eeuw?