[Column] Joyce Lopulalan: Op de bon …

Nee, ik heb geen reeks boetes ontvangen. Gelukkig niet. Hoewel ik daar een reeks columns aan had kunnen wijden. Hoe ik bijvoorbeeld bij de introductie van de trajectcontrole in 24 uur 6 boetes heb kunnen oplopen op de ring en mij als zodanig mede-eigenaar voel van hele aangelegde – en door mij gefunde - delen van de A10.

Enfin, ik wil het hebben over de waardebon. In het bijzonder de cadeaubon. Er was een tijd dat dit het antwoord was op alle mensen die niets wisten voor hun verjaardag en geld geven gewoon not done meer was. De bon waarmee alles kon, althans, zo werd dat gepromoot. Maar dat zie ik anno 2023 toch anders…

Snel gehaald, warm onthaald

In mijn tienertijd was het echt de uitkomst van de eeuw: wist je niets te vragen voor je verjaardag, dan kreeg je een cadeaubon. Eigenlijk zei de gever daarmee zoek het zelf maar uit. Dat deze bon populair was, bleek al snel.  In een rap tempo ontstonden er allerlei verschillende smaken: de boekenbon, de Belevenissen-bon, de Dinerbon, de bioscoopbon, de Bongo Experience en wat al niet meer.

Ook voor mij was dit een uitkomst. Enerzijds vergat ik altijd verjaardagen en anderzijds had ik nooit tijd om winkels af te struinen op zoek naar een cadeau dat de ontvanger misschien wel zou waarderen. Het geven van een cadeaubon was de ultieme middenweg voor mij: het zag eruit alsof ik er meer moeite voor had gedaan dan de optie om geld in een standaard witte envelop of verjaardagskaart (die ik ook vergeten was te posten) te proppen. En was bovendien wat leuker ingepakt. Vaak met een mapje en een folietje eromheen. Het ziet er al met al toch feestelijker uit. Als je er dan ook nog een dansje bij doet bij het overhandigen ervan, kan de jarige niet anders dan glimlachen en dankbaar de bon in ontvangst nemen.

Opkomst en ondergang van de cadeaubon

Aan elk succesvol initiatief zit vrijwel altijd een downside. Zo viel mij op dat bij het boeken van een restaurant een enorme glimlach op de gezichten van het personeel verscheen, totdat je aangaf dat je graag met een bon wilde betalen. Blijkbaar was de afwikkeling voor de horeca niet een heel gemakkelijke. En ook aan consumentenzijde werd het geheel minder transparant. Als je een bon had voor een bepaalde horecaformule die deels bestond uit franchisers, dan werd het nog een hele puzzel of het restaurant naar keuze wel of niet je bonnen accepteerde. Want franchiser Sjaak deed wel mee en franchiser Harry weer net niet. De voorpret op een avondje uit werd daarmee enorm de kop ingedrukt.

Wees op tijd: beperkte houdbaarheid

En ook de creativiteit van de aanbieders van deze tegoeden vierde hoogtij: zo kwam er een wildgroei van bonnen met verschillende houdbaarheid waar eerst onbeperkt houdbaar van toepassing was. Hiermee speelden de aanbieders in op de laksheid en vergeetachtigheid van de mens: een bon die even opgeborgen wordt om later in te zetten, valt in drie van de vier gevallen van de radar.

En zo werd de winstgevendheid van uitgevers van tegoedbonnen goed gespekt. Niets voelt zo unheimisch als een kast vol met verlopen bonnen. En ik spreek uit ervaring, want ik kijk er op dit moment naar. Vanwege de totale waarde, kan ik het nog niet over mijn hart verkrijgen om ze weg te gooien, maar tegelijkertijd weet ik dat de uiterste houdbaarheid is verstreken. Weg geld…

Mijn strijd om deze waarde alsnog in te leveren is helaas kansloos. Zo had ik mijn moeder een vakantie in D-Reizen-bonnen cadeau gegeven. Maar D-Reizen ging failliet. De curator heeft netjes mijn naam en bonnen genoteerd, maar liet weten hier niets aan te kunnen doen: schade 300 euro. Ook restaurantbonnen die totaal vergeten zijn door corona kunnen door de versnipperaar: schade 150 euro. En zo kan ik nog wel doorgaan.  

Het doet nog altijd pijn, omdat er geld voor is betaald, maar dat de verkopende instanties zeggen dat ze er helaas niets aan kunnen doen, omdat ik gewoon te laat ben met inwisselen. Terwijl ik van mening ben dat ervoor is betaald en dat het mijn eigen schuld is als het tegoed minder waard wordt door prijsinflatie (en dat ik er simpelweg minder voor kan kopen), maar ik wel te allen tijde het recht houd om ze in te leveren. Dat ziet de markt toch anders.

Veranderende wetgeving

Gelukkig is er bij wet ook het een en ander veranderd. En dit houdt in dat cadeaubonnen die na 1 januari 2022 gekocht zijn, tenminste 2 jaar geldig zijn. Een cadeaubon die voor deze datum is gekocht, heeft een minimale houdbaarheid van 1 jaar. Weten we dat ook weer. Googlen over dit onderwerp levert de volgende informatie op, waar ik mij helemaal niet bewust van was. Enkele zinvolle tips:

• Wanneer er een verloopdatum op de kaart staat, dit de datum is waarop de kaart verloopt.
• Wanneer er alleen een uitgiftedatum op staat, je kaart 5 jaar geldig is, vanaf die datum. Daarna gaat het over naar de coulance van de partij in kwestie. Het kan nog geaccepteerd worden na deze tijd, maar dan heeft het inwisselpunt het recht om de bon te weigeren.
• Wanneer er geen datum op de kaart is vermeld, je dan de website van de kaart dient te raadplegen. Vind je geen verloopdatum op de website, dan is de bon onbeperkt geldig.

Ten slotte heb je nog cadeaubonnen voor eenmalige evenementen. De kaart verloopt dan automatisch als het evenement in het verleden ligt, en kunnen dus korter dan een jaar geldig zijn.

Mijn tip: je hebt een kleine kans, maar gewoon altijd proberen in te wisselen en kijken of er nog iets van een coulanceregeling te treffen is.

No cadeau(kaart) anno 21^e eeuw

De mensheid lijkt wel klaar te zijn met de tegoed- of cadeaubonnen. Vorig jaar zat er in ons kerstpakket een tegoedbon. Daarmee was een breed palet aan activiteiten te selecteren. We dachten daarmee iedereen een plezier te doen en riepen gekscherend een uitjescontest uit. Het idee was dat je een (te) gekke foto op de bestemming die je met de bon had geboekt, zou maken met het idee om elkaar te challengen hoe ver je kon komen of hoe gek je kon doen met het tegoed. Het bleef bij een solo-actie van mezelf: ik belandde in Zuid-Nederland in een bungalowpark. Of de overigen hun bon snel op een vraag- en aanbodsite hebben gezet, of als een kettingbrief hebben doorgegeven, geen idee. Ik hoop het maar, want het tegoed zal binnenkort verlopen. Voor mijn achterban geen cadeaukaarten meer …

--

Joyce Lopulalan is Business Manager bij www.futurefacts.nl, de AI-partner van (inter)nationale organisaties. Maandelijks geeft zij als kritische consument haar mening over alledaagse zaken. Uiteenlopend van commercials en marketingcampagnes tot aan impactvolle toepassingen binnen haar werkveld. Joyce stelt feedback op haar columns erg op prijs. Laat je reactie achter via joyce.lopulalan@futurefacts.nl of 06-50415646.

www.futurefacts.nl

Lees ook: