[Column] Rodger Werkhoven: KUNSTRAI 2024 ook een beetje KUNSTR-AI

Bezoek je dit weekend de 39ste editie van de Amsterdamse KunstRAI, dan voelt dat helemaal niet zo anders aan als eerdere edities. Toch is deze editie wel degelijk bijzonder. En om meerdere redenen de moeite waard.

Zo is er heel bijzonder werk te zien van grote namen die wat mij betreft hun eigen musea verdienen maar die geheel onterecht nog niet hebben.

EXPLOSITION ÉN OPENAI IN DE RAI


Harald Vlugt, bijvoorbeeld, gunt 99 Gallery (stand 15) het voorrecht een solo-expositie rondom zijn oeuvreboek EXPLOSITION in te richten.

En Arno Coenen gunt Dead End Gallery (stand 32) het voorrecht zijn revolutionaire GenAI-werken Slayer Of Dreams, Artist In Transition 2 XL en ’s werelds eerste AI- generated, -animated en -narrated AI short movie Let’s Be Friends die hij en ik samen maakten nog in OpenAI’s research days - te exposeren.

Coenen kent u van monumentale kunstwerken als het Rotterdam Markthal plafond, de Amsterdam Beurspassage en Skatepark Zeeburg. En Dead End Gallery is ’s werelds eerste fysieke AI-gallery en werd vorig jaar nog door de organisatie van de 38te KunstRAI geweigerd AI-art te komen exposeren.

40 JAAR SCRAPEN

Ik ontdekte dat Vlugt, Coenen én Generatieve AI - van het soort dat visuals creëren kan - meer gemeen hebben dan ze zich beseffen. Vlugt heeft zich gevestigd als een vooraanstaand beeldhouwer, graficus en meester-collagist. Voor de beelden daartoe, put hij uit zijn fotoarchief van zo’n 500.000 afbeeldingen die hij vanaf zijn prille jeugd geheel analoog bij elkaar heeft gescraped...

Zijn over 40 jaar tot gigantische proporties uitgegroeide beeldbank is indrukwekkend in omvang en in diversiteit. En dient als een onuitputtelijke bron van inspiratie en materiaal voor Vlugt’s imposante oeuvre, waarbij elk beeld zorgvuldig is geselecteerd en gearchiveerd. Dit proces van verzamelen en catalogiseren is een kunst op zich. En wordt in de kunstwereld en daarbuiten alom bewonderd. Beelden uit zijn archief print, verwerkt, manipuleert en kopieert Harald Vlugt vervolgens, om zo weer nieuwe beelden te genereren, met nieuwe betekenissen... Hey, waar doet me dat aan denken?

AI ART? WHAT A JOKE! RIGHT?

Haralds werkwijze lijkt verdomde veel op het proces volgens welk AI-modellen als Coenen zijn favoriet DALL•E 3 getraind worden: eerst worden door data-researchers miljoenen afbeeldingen van internet gescraped, om die in het proces van machine- learning door Artificial Intelligence te laten analyseren en herinterpreteren om er zo hele grote datasets uit te vormen, waarin overigens - dit in tegenstelling tot Vlugts collectie - niets van de originele door de AI geïnterpreteerde bestanden zich nog bevindt. Dat er desondanks nog steeds collega creatieven zijn die menen GenAI technologie af te moeten zeiken (zie AI art? What a joke! Right?), heeft dan ook alles met onwetendheid te maken.

BIOLOGISCHE VERSUS SYNTHETISCHE BREINEN

De werken die de Dead End Gallery van SuzyOneKenobi, Arno Coenen en mijzelf te koop aanbiedt, zijn conceptueel natuurlijk wel degelijk aan onze biologische breinen ontsproten. Maar daarna hebben we de rest van het maakproces durven overlaten aan Artificiële Intelligenties als Stable Diffusion, DALL•E 3 en Magnific AI. De kunstenaar wordt dan creative director slash curator. Een beetje zoals Jeff Koons ook niet zelf zijn stalen Balloon Dogs of Blondine met Pink Panther-sculpturen maakte, maar zulks vaklieden prompte te doen, wiens namen net zo min de art-annalen ingingen als diegenen die ooit verantwoordelijk waren voor de fabricage van de piespot van Duchamp, die (mag ik even zeiken?) ook nog steeds geen eigen museum heeft.

DEAD END GALLERY DOOR DE BALLOTAGE

Dat ik dit jaar die twee voorbeelden herhaaldelijk heb moeten aanhalen om KunstRAI- bezoekers hun opinie over AI-generated art bij te helpen stellen, zegt iets over hoe conservatief men vandaag de dag naar kunst kijkt, vrees ik. Des te belangrijker dat Dead End Gallery dit jaar wél door de ballotage kwam.

TOEKOMST VOOR DE KUNSTRAI?

Deze bijzondere editie van de KunstRAI is niet alleen een getuigenis van de kunsten van nu, maar ook een vooruitblik op de toekomst van artistieke expressie. Het is een herinnering dat kunst altijd in beweging is, altijd evolueert en altijd de grenzen van onze verbeelding uitdaagt. Laat deze KunstRAI een inspiratie zijn om de onbegrensde mogelijkheden van kunst op te blijven zoeken en de voortdurende dialoog tussen traditie en vernieuwing te waarderen.

Rodger Werkhoven was in 2022 full-time betrokken bij de ontwikkeling van OpenAI’s DALL•E 2, en hielp hen in ’23 DALL•E 3 testen en integreren in ChatGPT. Via bookings@openaitalks.com is Rodger te boeken voor keynote presentaties over GenAI.

Lees ook: