[Interview] Boris van de Ham (NVBF) over 2023: Niemand verwachtte het enorme succes van Barbie en Oppenheimer

De Filmdistributeurs Nederland (FDN) en de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF) presenteerden onlangs de jaarresultaten 2023. We spreken hierover en over andere ontwikkelingen in de bioscoopsector met Boris van der Ham, voorzitter van de NVBF.

Het aantal bioscoopbezoeken is met 27 procent gestegen naar 31,6 miljoen. Hoe verklaar je dat?

De cijfers van 2023 zijn vergeleken met 2022. Aan het begin van 2022 waren er nog corona-maatregelen, waren bioscopen zelfs nog even dicht, en moest daarna alles nog op gang komen. Je zag in die maanden na de heropening dat de bioscoop moest concurreren met allerlei andere activiteiten die mensen ondernamen, zoals uit eten gaan en andere activiteiten. Het jaar 2022 was een jaar waar mensen de bioscoop opnieuw moesten ontdekken , omdat ze dat een tijd niet meer hadden gekund.

In 2023 zag je dat mensen dat loopje naar de bioscopen weer hebben hervonden. Mensen gingen weer naar de bioscoop in grote getale. En dat is belangrijk. Het naar de bioscoop gaan, betekent ook dat je tijdens het bezoek trailers ziet van weer andere films. Daardoor wordt je getriggerd ook naar andere films te gaan. Filmbioscoop genereert dus meer filmbezoek. Bij bijvoorbeeld Oppenheimer en Barbie, zagen we dat mensen na het zien van trailers zeiden: “Die wil ik ook bezoeken!” Zo zie je dat de populariteit er weer in komt.

Toch is het bioscoopniveau nog niet terug op niveau van voor de coronacrisis, waarom is dat denk je?

Alles heeft een werking. Dat sommigen films eerder via streamingdiensten zien, zal een effect hebben maar moet niet overdreven worden. Lineaire televisie heeft de meeste concurrentie van streamingdiensten. Bioscoop heeft vooral concurrentie van andere activiteiten die je buitenshuis kunt ondernemen. Uit eten gaan, het zwembad, theater, bowlen en gaming bijvoorbeeld. Bioscopen spelen op die concurrentie in met een intern restaurant, cafés en ook is een aantal bioscopen gestart met het aanbieden van gaming om een (jong) publiek alvast te binden aan de bioscoop.

Kortom:
Ten eerste: de competitie met wat je ‘s avonds kan doen, is stevig en snoept bezoekers nog steeds af

Ten tweede: Soms heeft het met het filmaanbod te maken. Het ene jaar zijn er heel populaire films en andere jaren wat minder. In dit geval zijn er grote hits geweest maar in de vroege zomer waren die er amper, en ook in het vroege najaar waren er minder grote successen. In de zomer werd dat met Barbie en Oppenheimer goedgemaakt, en ook in de late winter met de Mario-film , en afgelopen kerst met Willy Wonka.

Ten derde: Heel veel mensen hebben pas in afgelopen jaar voor het eerst na de coronacrisis weer een bioscoop bezocht. Oppenheimer en Barbie waren daarin doorslaggevend. Nu hopen we dat ze vaker terugkomen.

Wat verwacht je van 2024?

Een jaar laat zich moeilijk voorspellen. Er komen mooie films aan. Ik ben wel voorzichtig. Door stakingen van scriptschrijvers en acteurs in de Verenigde Staten in 2023, zijn de releases van bepaalde titels vertraagd. Dat kan in 2024 een effect hebben. Aan de andere kant: er kunnen altijd hits komen van films waarvan je dat niet verwacht had. De 1,8 miljoen bezoekers (Barbie) en 1,7 miljoen bezoekers (Oppenheimer) waren echt een verrassing. Zoiets zou ook in 2024 kunnen gebeuren.

Opvallend is wel dat de omzet hoger is. Hoe verklaar je dat?

Deels komt dat doordat de tickets iets duurder zijn geworden (een ticket kost nu gemiddeld 10,69 euro), al blijven de verhogingen ver onder de inflatie. Los van de hoeveelheid bioscoopzalen en zetels, zijn bioscopen ook bezig met de diversifiëring van het soort stoelen die je kunt verkrijgen. Steeds meer mensen betalen meer om een film in 4D te kijken met bewegingseffecten en weersimulaties. Ook zijn er bioscopen waar je extra betaalt voor eten en drinken die tot aan je bioscoopstoel worden afgeleverd. Al die extra’s kunnen leiden tot een hogere omzet.

Welke uitdagingen voor de industrie zijn er?

Het belangrijk is om de kosten te beperken. Het effect van hogere energieprijzen en hogere lonen werkt door in de winst. Daarnaast is het aanbod uit andere delen van de wereld een onzekerheid, met name uit Amerika. We hebben niet zoveel te zeggen over hetgeen uit de Verenigde Staten komt, maar een staking daar heeft dus invloed heeft op de releasedata. En dat heeft weer direct invloed op de omzet in Nederland, want 75 procent van de omzet komt van Amerikaanse films.

Om die kwetsbaarheid te verminderen, is het belangrijk te blijven investeren in de Nederlandse film. De Nederlandse film heeft het in 2023 best goed gedaan, denk aan titels als de Tatta’s en de Bon Bini-films van Jandino Asporaat, de Sinterklaasfilms en andere jeugdfilms. Toch zou ik willen dat er een nog diverser aanbod van Nederlandse films zou zijn, ook meer komedies voor de filmhuizen bijvoorbeeld. 

Sommige filmmakers focussen zich op de successen van met name arthousefilms op festivals. Die hebben dan de ambitie om prijzen te winnen, maar dat gaat dan niet over de bezoekersaantallen of grote publieksfilms. Maar soms zie je ook dat bepaalde producties goed scoren: De Beentjes van Sint Hildegard met Herman Finkers is daar een voorbeeld van

En toch dreigt er een verhoging van btw voor bioscoopkaartjes?

Ja. Dat is nu 9 procent en er gaan in Den Haag stemmen op om dat naar 21 procent te verhogen. Mijn oproep is: doe dat niet. We weten uit ervaring dat de bioscoopbezoeker heel snel reageert op een prijsverhoging. Een verhoging met 10 procent zul je meteen terugzien in lagere bezoekcijfers. En dat is zonde: de bioscoop is in feite het meest gedemocratiseerde avondje uit. Als de politiek het duurder maakt, dan is er voor de gewone man of vrouw minder bioscoopbezoek mogelijk.

Hoe kijk je aan tegen de macht van de Amerikaanse filmproducties?

Zoals gezegd: De Amerikaanse films – en met name blockbusters – genereren 66 tot 75 procent van de omzet, terwijl ze maar een kwart van het aanbod uitmaken. In filmtheaters is het een iets ander percentage, maar ook daar zijn de Amerikaanse films dominant.

Het zou mooi zijn als er een groter percentage van de omzet behaald wordt met films van eigen bodem. Nederland kent niet zo’n strikte regulering als bijvoorbeeld Frankrijk, waar er een vast percentage eigen films in de bioscoop moet draaien om zo de eigen filmindustrie te stimuleren. Dat is ook niet nodig denk ik. Maar laat de Nederlandse filmsector dan wel doorgaan met de goede initiatieven die er nu bestaan, en niet worden geconfronteerd met zo’n btw-verhoging.

Hoe kijk je aan tegen het cultuurklimaat en de Nederlandse film?

Er is sowieso veel draagvlak voor Nederlandse series, zowel bij jong als oud. Ook voor films is er ruimte, zeker als ze iets unieks Nederlands hebben. Onze humor is harder dan in Amerikaanse en Britse films: rechttoe, rechtaan; Nederlanders houden daarvan. En natuurlijk typisch Nederlandse onderwerpen als onze eigen geschiedenis. Maar ook commerciële Nederlandse films kunnen niet zonder steun. Het Nederlands taalgebied is klein (met circa 25-30 miljoen mensen) en daardoor is het een groter risico die films te maken. Ook bij een (aankomende) regering die vindt dat de Nederlandse cultuur en eigen cultuur belangrijk zijn, verdient de filmindustrie dus steun. De Nederlandse film is een van de belangrijke dragers voor de Nederlandse taal.

De bioscopen hebben daarnaast een sterk verhaal. 16 cent per verkocht filmkaartje gaat naar het Abraham Tuschinski Fonds waarmee Nederlandse publieksfilms worden co-gefinancierd. Zo nemen bioscopen en filmtheaters hun verantwoordelijkheid voor de Nederlandse filmsector. Als de btw verhoogt wordt valt die cofinanciering weg.

www.denvbf.nl

 Volg Marketing Report op LinkedIn!

 Abonneer je op onze gratis dagelijkse nieuwsbrief

 Registreer jouw bureau gratis in de Marketing Report reclamebureau database The List

Lees ook: