[Column] Bob Goulooze: Ongehoord

Guttegut, wat was omroepland eensgezind. De nieuweling Ongehoord Nederland, de Forumspreekbuis, had een item over racisme.

De omroepen hadden in een gezamenlijke afkeurende verklaring laten weten dat zij: "als publieke omroep pal staan voor de vrijheid van meningsuiting. Vrije nieuwsgaring vinden omroepen een hoeksteen van onze open samenleving. Iedere dag zetten zij zich in om het publiek op een eerlijke manier te informeren. Vanuit hun eigen levensvisie of geloofsovertuiging, maar altijd met respect voor het standpunt van de ander. Voor iedere fatsoenlijke mening moet ruimte zijn binnen het publieke bestel."

U hoeft geen mediakenner te zijn om te weten dat deze set uitspraken gemakkelijk te falsificeren is. De omroepen vervolgen met: "vrijheid van meningsuiting is echter niet onbeperkt. Daar waar onder de mantel van journalistiek racistische ideeën worden verspreid, is die grens bereikt. Wij spreken collectief onze afkeuring uit tegen het item over racisme in de uitzending van het programma Ongehoord Nieuws van 15 september.

Middels taal en beeld wordt daarin een valse, racistische boodschap verkondigd die wij gezamenlijk kwalificeren als onjournalistiek, onethisch en in strijd met de kernwaarden van de NPO. Dat is het platform van de publieke omroep onwaardig. Wij spreken de omroep Ongehoord Nederland daar collectief op aan. Voor racisme is geen plaats in onze maatschappij."

Rel gemist

Nou, dacht ik, daar heb ik de rel van het jaar gemist. In de ruim tien maanden durende komkommertijd zomaar een spraakmakend programma niet opgepikt. Ik zocht en vond de uitzending terug. Wat was er te zien? Twee op zichzelf gerichte meisjes presenteerden en spraken over negers, een woord dat men in de jaren 60 gebruikte en dat toen als fatsoenlijk te boek stond. Dit in tegenstelling tot wat men toen het N-woord noemde. In deze eeuw verviel het woord negers echter tot de categorie N-woord. Dat betekent dat het goed is om dat woord te vermijden, want velen ervaren dat als krenkend.

Cabaretier Hans Teeuwen, plaatste het woord in dezelfde categorie als het woord homofielen. Ouderwets maar niet wezenlijk beledigend; wel achterlijk. Hoe dan ook, het moderne N-woord spraken de presentatrices met grote regelmaat opzettelijk uit. En dat is natuurlijk irritant. Eerder schreef ik hier al dat je mensen idealiter aanduidt met termen die zij zelf waarderen. In dit geval was het grammaticaal manke mensen van kleur beter geweest. Zelf ben ik er evenmin van gecharmeerd als witte door het leven te moeten. Of überhaupt dat mijn huidskleur discussieonderwerp is. Omgekeerd zou men dat ook willen. Toch zijn er velen, met of zonder kleur, die aan huidskleur hun identiteit ontlenen. En dat vind ik jammer.

Jennen

Daarna kwam het deel waarin negers blanken molesteerden. Drie korte contextloze ordinaire vechtpartijtjes tussen individuen. Geen groepen of georkestreerd raciaal geweld. Zoiets had, bij wijze van spreken want in mijn buurt gebeurt zoiets niet, voor mijn deur kunnen plaatsvinden. Tussen een pakketbezorger en de ontvanger van zo’n pakket, zoals je wel eens leest. Of tussen twee bezopen kroegtijgers. Toevalligerwijs hadden de vechtenden niet dezelfde huidskleur. Het had ook een Hindoe kunnen zijn die slaags raakt met een Chinees. En deze speciaal uitgezochte internetfilmpjes zouden dan het bewijs moeten vormen voor de stelling dat blanken in toenemende mate slachtoffer zijn van mensen met een kleur.

Inderdaad journalistiek gezien is dit een wanproduct. Zo’n presentatrice zou toch beter moeten weten. En alleen al omwille van haar academische reputatie dergelijke quatsch als bewijsvoering moeten vermijden. In die zin ging het nergens over en wilde ON in de persoon van de onoplettende Blommestijn, die zelfs een sneer aan haar adres van gastduider Cliteur niet opmerkte, alleen maar jennen. En dat past niet lekker binnen de NPO kernwaarden.

Bruskeren

Want de NPO wil: "een bindende factor in de pluriforme samenleving zijn. In het aanbod laat zij de veelstemmigheid en veelkleurigheid van de Nederlandse samenleving zien en horen. Een samenleving waarin voor iedereen plek is en waar mensen zich ondanks verschillen onderling verbonden weten."

Eerder schreef ik dat verbinding het meest inflatoire woord van onze tijd is.

Zo geformuleerd kan ON blijven bruuskeren. Over wat ethisch is wil ik het maar helemaal niet hebben. Wat overeind blijft is de ONjournalistieke aanpak van Ongehoord. Dat zal de komende jaren zo blijven, want ON floreert op negativiteit en andermans verontwaardiging.

Bob Goulooze is een onafhankelijk communicatieconsultant voor creatieve oplossingen en werkt vanuit zijn bedrijf Qontent Fox.

www.qontentfox.com